مدیریت عملکرد سازمان به پایش و بهبود کارایی و اثربخشی میپردازد. با تعیین اهداف، ارزیابی پیشرفت، و اجرای تغییرات، به بهبود نتایج مالی و رضایت مشتری کمک میکند.
برای تدوین برنامه استراتژیک سازمان در مدیریت عملکرد سازمان ، میبایست در ابتدا از وضعیت کنونی آن مطلع باشیم. بدون داشتن اطلاعات کافی نمیتوان در مورد نقاط ضعف و قوت سازمان و نیز تهدیدها و فرصتهای موجود در صنعت، تحلیل درستی داشت و مسلما در دیگر مراحل برنامهریزی استراتژیک به مشکل خواهیم خورد و در فرایند مدیریت عملکرد سازمان موفق نخواهیم بود .
یکی از موضوعاتی که در تدوین استراتژیهای سازمان مطالعه می شود نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدایدات سازمان است که با عنوان ماتریس SWOT شناخته می شود
Strengths یا نقاط قوت توصیف میکنند که سازمانها چه برتری دارند و چه چیزی آنها را از رقبا جدا میکند ، برای مثال نقطه قوت میتواند یک برند قدرتمند ، وفاداری به مشتری ، فناوری منحصر به فرد ، نیروی انسانی متخصص و غیره باشد.
Weaknesses یا نقاط ضعف نمیگذارند عملکرد سازمان به حد مطلوب برسد . آنها نقاطی هستند که کسب و کار باید برای برتری پیدا کردن نسبت به رقبا، بهبود بخشد. نقاط ضعف رایج عبارتند از یک برند ضعیف، نرخ ریزش کارکنان بالاتر از متوسط، سطح بالای بدهی، زنجیره تأمین ناکافی یا فقدان سرمایه.
فرصتها به عوامل خارجی مطلوب اشاره میکنند که میتوانند مزیت رقابتی در اختیار سازمان قرار دهند. به عنوان مثال، اگر یک کشور تعرفهها را کاهش دهد، یک تولیدکننده اتومبیل میتواند اتومبیلهای خود را به بازار جدید صادر کند و باعث افزایش فروش و سهم بازار شود.
تهدیدها دربرگیرنده عواملی هستند که احتمال آسیب رساندن به سازمان را دارند. به عنوان مثال، خشکسالی تهدیدی برای یک شرکت تولید گندم است، زیرا ممکن است باعث از بین رفتن یا تضعیف عملکرد محصول شود. سایر تهدیدات رایج شامل مواردی مانند افزایش هزینه مواد، افزایش تعداد رقبا، عرضه شدید نیروی کار و غیره هستند.
در تحلیل SWOT با تقابل دو بدوی نقاط قوت و ضعف با فرصتها و تهدیدات استراتژیهای تهاجمی، محافظه کارانه، رقابتی و تدافعی را تدوین می کنند.
3.تحلیل محیط و ذینفعان سازمان
تحلیل محیط
در این گام به شناخت و تحلیل محیط سازمان و ذینفعان سازمان پرداخته می شود. شناخت محیط از طریق آنالیز PEST انجام می گیرد و در آن به شناسایی نیروهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، تکنولوژیکی و قانونی فرصت ساز و تهدید ساز برای سازمان پرداخته می شود.
خروجی این گام فرصت ها و تهدیداتی است که سازمان با آنها مواجه است.
تحلیل ذینفعان
در ادامه به تحلیل ذینفعان سازمان پرداخته می شود. تحلیل ذینفعان بسیار ضروری است، چرا که رمز موفقیت در بخش دولتی و غیرانتفاعی پاسخگویی مناسب به نیازها و انتظارات ذینفعان کلیدی سازمان است. ذینفع، فرد، گروه یا سازمانی است که می تواند بر نگرش، منابع یا خروجی های سازمان تأثیر گذارد و یا از خروجی های سازمان تأثیر پذیرد. تحلیل ذینفعان شامل دو گام اصلی می باشد 1. شناسایی ذینفعان 2. شناسایی خواسته ها و انتظارات هر دسته از ذینفعان
ذینفعان سازمان در سه دسته طبقه بندی می شوند
پس از شناسايي گروههاي ذينفع، خواستهها و انتظارات کليدي آنها و اثرات متقابل آنها با سازمان مشخص ميشود. جهت شناسایی خواسته ها و انتظارات از ابزارهای مناسب تحقیق نظیر مصاحبه، مراجعه به مستندات بالادستی، و یا پرسشنامه های استاندارد استفاده می گردد.
نقشه استراتژی رد مدیریت عملکرد سازمان یک گراف از اهداف کلان سازمان می باشد که در چهار منظر مالی، مشتری، فرایندهای داخلی و رشد و نوآوری بیان شده است. در این مرحله پس از مطالعه مستندات موجود، اهداف کلان سازمان در قالب نقشه استراتژی تدوین شده و پس از بررسی در جلسات کارشناسی به تایید هیات مدیره می رسد.
در این گام برای هر یک از معاونتها و مدیریتهای شرکت یک کارت امتیازی شامل اهداف، شاخصها و برنامه های عملیاتی تدوین می گردد. هر یک از اهداف تدوین شده در نقشه از طریق چند شاخص کلیدی (KPI) مورد سنجش و پایش قرار می گیرد. برای هریک از شاخصهای کلیدی عملکرد، یک شناسنامه شاخص (شامل عنوان شاخص، فرمول یا روش اندازه گیری شاخص، دوره یا تناوب اندازه گیری، مالک شاخص، نوع شاخص اعم از توصیفی یا قضاوتی، و توضیحاتی پیرامون آن) تهیه می شود. همچنین نسبت به تدوین اهداف کمی در یک دوره مشخص (مثلا اهداف انتهای دوره در یک بازه سه ساله) اقدام می شود.
پس از تعیین شاخصها، اقدامات هر یک از واحدهای سازمانی در راستای تحقق هر یک از اهداف تعیین می شود. سپس شناسنامه برنامه های عملیاتی برای هر برنامه عملیاتی تکمیل می گردد. تاریخ شروع و پایان، مسئول پروژه، مراحل انجام پروژه، بودجه پروژه و … از مواردی است که در شناسنامه برنامه عملیاتی تکمیل می گردد.
در مدیریت عملکرد سازمان برای هریک از شاخصهای کلیدی عملکرد، یک شناسنامه شاخص (شامل عنوان شاخص، فرمول یا روش اندازه گیری شاخص، دوره یا تناوب اندازه گیری، مالک شاخص، نوع شاخص اعم از توصیفی یا قضاوتی، و توضیحاتی پیرامون آن) تهیه می شود. همچنین نسبت به تدوین اهداف کمی در یک دوره مشخص (مثلا اهداف انتهای دوره در یک بازه سه ساله) اقدام می شود.